آناتومی اجزای گوش
گوش انسان یک اندام حسی است و از ۳ بخش اصلی تشکیل شده است که شامل گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی است گوش وظیفه ی شنوایی و حفظ تعادل و ثبات بدن را بر عهده دارد.
گوش۳ بخش است که هر بخش وظیفه و عملکرد خاصی را بر عهده دارد. اجزای گوش به ۳ دسته کلی گوش خارجی ، گوش میانی و گوش داخلی تقسیم می شود. هر قسمت از گوش دارای بخش ها و محتویات ویژه خود می باشد که عملکرد یا عملکردهایی را در مسیر تولید سیگنالهای صوتی به ایمپالسهای مورد نیاز برای مغز انجام می دهد.
گوش خارجی
بیرونی ترین قسمت سیستم شنوایی انسان گوش خارجی می باشد. گوش خارجی شامل لاله گوش و مجرای شنوایی است. لاله گوش دارای چین و شکن های (برامدگی ها و فرورفتگی ها) خاصی است و وظیفه جمع آوری اصوات و انتقال آن به مجرای گوش را بر عهده دارد.
مجرای گوش انسان اصوات رسیده از بیرون را به پرده گوش منتقل می کند. مجرا همانند یک لوله عمل می کند و اصوات را کمی تقویت می کند. مجرای گوش دارای ترشحاتی به نام سرومن (جرم گوش ) است و از ورود جسم خارجی و حشرات به فضای داخل سیستم شنوایی جلوگیری می کند.
سرومن قلیایی می باشد وحشرات در دام افتاده در مجرا را می کشد. حرکات پرده وسلول های سطحی مجرا سرومن را به طور طبیعی از آن خارج میکند. دستکاری مجرا توسط سلول های ترشح کننده جرم به عنوان جسم خارجی شناخته می شود و در پی آن تولید سرومن افزایش می یابد. افزایش سرومن وعدم خروج آن از مجرا باعث بسته شدن و انسداد آن می شود.
گوش میانی
بخش وسطی سیستم شنوایی انسان گوش میانی می باشد. گوش میانی شامل پرده صماخ و استخوانچه ها می باشد. شیپور استاش فضای داخلی گوش میانی را به حلق متصل می کند و فشار هوای درون آن را با بیرون یکسان می سازد تا هوای دو طرف پرده صماخ دارای شرایط یکسانی باشد.
پرده گوش اصوات دریافت شده از مجرا را دریافت میکند و آن ها را به استخوانچه ها منتقل میکند. پرده صماخ به دلیل اتصال به استخوان چکشی و بر اساس قانون نسبت سطح ها در انتقال نیرو ،اصوات را به میزان خاصی تقویت می کند. پرده صماخ دارای سه لایه می باشد که یکی از آنها عضلات بسیار نازک می باشد و توانایی حرکت را به این جز از سیستم شنوایی می بخشد.
استخوانچه های گوش میانی بسیار کوچک اند و کوچکترین استخوان های بدن را تشکیل می دهند. سه استخوانچه در فضای میانی وجود دارد. استخوانچه های گوش میانی از بیرون به داخل تحت عناوین چکشی (متصل به پرده صماخ) سندانی و رکابی (متصل به گوش داخلی ) نامیده می شوند. استخوانچه ها وظیفه انتقال اصوات به حلزون و تقویت ناچیز آن را بر عهده دارند.
گوش میانی علاوه بر موارد ذکر شده دارای عضلات کوچکی است که به استخوانچه ها متصل می شود و به هنگام مواجهه با اصوات بلند و ناگهانی انقباض آنها باعث کمتر شدن تقویت و سرکوب اصوات می شود تا آسیبی به سیستم شنوایی و سیستم مویی وارد نشود. این رفلکس بصورت خود بخودی انجام می شود.
گوش داخلی
گوش داخلی، داخلی ترین بخش از قسمت محیطی سیستم شنوایی انسان است. این بخش شامل حلزون، مجراهای نیم دایره ای و عصب شنوایی می باشد.
حلزون گوش ارتعاشات و لرزش ها استخوانچه ها را به ایمپالس های الکتریکی تبدیل می کند تا این تحریکات برای مغز قابل ردیابی و قابل فهم شود. درون حلزون مایع مخصوصی تحت عنوان اندولنف وجود دارد که شامل سلولهای مویی ویژه ای می باشد. سلولهای مویی دو دسته اند؛ سلولهای مویی داخلی که وظیفه اصلی شنوایی و تبدیل اصوات به سیگنالهای الکتریکی را بر عهده دارد. سلولهای مویی خارجی اصوات بسیار ضعیف را تقویت می کند و از تقویت بیش از حد اصوات بلند جلوگیری می کند.
هر بخش از غشای حلزون و یا به عبارت دیگر هر دور از حلزون نسبت به محدوده ی خاصی از فرکانس ها حساس می باشد و تقویت آن قسمت را انجام می دهد. اصوات دارای فرکانس بم (فرکانس های پایین) در قسمت راس حلزون تقویت می شود و بیشترین حرکت غشای حاوی سلولهای مویی را در این قسمت از حلزون ایجاد می کند. اصوات دارای فرکانس های زیر (فرکانس بالا) بیشترین تحریک و حساسیت را در قسمت قاعده (پایه) حلزون انجام می دهند. پس از تبدیل اصوات به سیگنالهای الکتریکی حلزون گوش آنها را به رشته های آوران عصب گوش تحویل می دهد. عصب گوش سیگنالهای الکتریکی را به ساقه مغز منتقل می کند و پس از تقاطع شنیداری اصوات وارد نیمکره های مغز می شود. مغز واکنش هایی را نسبت به اصوات از خود نشان می دهد و از طریق اعصاب وابران سیکنالهایی را به سلولهای مویی خارجی و داخلی منتقل می کند عملکرد آنها را تحت کنترل خو قرار می دهد.
گوش داخلی علاوه بر عملکرد شنوایی وظیفه ی حفظ تعادل را با استفاده از مجاری نیم دایره ای خود برعهده دارد. هر گوش دارای سه مجرای نیم دایره ای است که تحت عناوین مجرای جلویی، مجرای عقبی و مجرای افقی نامیده می شوند. هر کدام از مجرای نیم دایره ای نسبت به حرکت در جهت خاصی حساس است و ثبات بدن را در امتداد جهت خاصی حفظ می کند. مجاری نیم دایره ای دو گوش به صورت زوجی با یکدیگر در ارتباط اند و تعادل و ثبات بدن را با عملکرد های جبرانی یکدیگر حفظ می کنند.
عملکرد و وظایف مهم گوش
شاید برخی ها با خود فکر کنند گوش و دستگاه شنوایی تنها مسئول حس شنیدن در انسان هستند اما همان طور که در توضیح بخش آناتومی اجزای گوش نیز مشاهده کردید این ساختار ویژه و منحصر به فرد، وظیفه حفظ تعادل بدن را نیز برعهده دارد.به طور کلی، هماهنگی بین اندام حسی در گوش داخلی، گیرنده های بینایی و اطلاعات دریافت شده از گیرنده های بدن باعث حفظ تعادل می شوند. گوش داخلی، و کانال های نیم دایره ای مسئول تعادل در گوش می باشند.
برای اینکه یک صدا شنیده شود چنین مراحلی باید طی گردد:
۱- گوش بیرونی مانند قیفی عمل می کند که صداها را از دنیای خارج به کانال گوش انتقال می دهد.
۲- در مرحله دوم امواج صوتی در کانال گوش به خود گوش منتقل می شوند.
۳- امواج صوتی باعث لرزش و ارتعاش پرده گوش و حرکت ۳ استخوان ریز در گوش میانی می شوند.
۴- حرکت استخوان ها در گوش میانی منجر به ایجاد فشار و حرکت مایع درون حلزون می شود.
۵- حرکت مایعات در گوش داخلی باعث می شود موهای ریز در درون حلزون خم شده و حرکت کنند.
۶- موهای “لرزان” در حلزون از امواج صوتی به سیگنال های الکتریکی تبدیل می شوند.
۷- سیگنال های الکتریکی از طریق اعصاب شنوایی به مغز ارسال می شوند و صدا را تولید می کنند.
انواع بیماری ها و مشکلات مربوط به گوش
عفونت های گوش
عفونت های گوش جز مهم ترین عوامل در ایجاد بیماری ها و کاهش شنوایی است از شایع ترین بیماری های عفونت گوش که در سنین مختلف ظاهر می شود می توان به:
عفونت های زمان جنینی ( این نوع عفونت ها عموما به دنبال ابلای مادر به سرخجه در زان بارداری رخ می دهد )
اتیب سروز( مهمترین دلیل کم شنوایی در اطفال التهاب های بدون عفونت در گوش میانی است که اگر به موقع درمان نشود مشکلات متعددی همچون افت شنوایی، ترشحات عفونی گوش، آبسه مغزی و… را به همراه دارد)
اتواسکلروز( این نوع عفونت در سنین جوانی و نوجوانی ظاهر می شود)
منیر menieres
شرکت تاراطب مهر نمایندگی رسمی و انحصاری فروش و خدمات سمعک ریساند در ایران است. که شما می توانید برای ارزیابی شنوایی و سفارش انواع سمعک ریساند از راه های زیر اقدام کنید:
شماره تماس: ۸۸۸۳۴۱۸۱ -۰۲۱
آدرس: تهران میدان هفتم ابتدای قائم مقام فراهانی. کوچه یکم پلاک ۱۷ طبقه ۴ واحد ۵
بیماریهای گوش ارثی
مهمترین دلیل در کری و کاهش شنوایی عمیق، بیماری های گوش ارثی هستند.
ضربه به گوش ها
از عوامل آسیب رسان به گوش ها انواع ضربه هاست. سوانح رانندگی، ضربه به سر، سقوط از ارتفاع، سیلی و ….. موجب آسیب با درجه خفیف تا از دست دادن تعادل و شنوایی می شود. بسته به شدت ضربه، صدمات آن به ساختمان گوش متغیر است.
بیماری خود ایمنی در گوش
بیماری های گوش داخلی (AIED) حالت التهابی در گوش داخلی است. تشخیص سریع این بیماری مهم است. زمانی که سیستم ایمنی بدن سلول های گوش داخلی را با ویروس یا باکتری اشتباه می گیرد و به آنها حمله می کند، شاهد این بیماری هستیم. احساس پری گوش، کاهش شنوایی و پیشرفت آن، وزوز گوش و سرگیجه است. درمان این بیماری گوش دارویی است. در برخی موارد با صلاحدید پزشک استفاده از سمعک یا کاشت حلزون توصیه می شود.
پارگی پرده گوش
وجود یک سوراخ یا پارگی در پرده صماخ که با کاهش شنوایی و درد همراه است. بدن قابلیت ترمیم این پرده را دارد و در بعضی موارد این ترمیم اتفاق می افتد، در برخی موارد نیز جراحی لازم است. افت شنوایی در پارگی پرده صماخ گوش بستگی به نوع و اندازه سوراخ و علت آن دارد.
کم شنوایی ناشی از مسمومیت های دارویی
این نوع کم شنوایی ها از اهمیت بالایی برخوردارند و سریعا مصرف دارو باید قطع شود. داروهای مضر برای گوش اکثرا از خانواده آمینوگلیکوزیدها از قبیل استرپتومایسین، دی هیدرواسترپتومایسین، کانامایسین، کنین، سالیسیلات است که هر کدام از این داروها تاثیر خاصی بر سیستم گوش دارد.
وزوز گوش
وزوز گوش ممکن است واقعی یا ذهنی باشد که تشخیص آن با پزشک است. در افرادی که مبتلا به وزوز گوش هستند، صدای زنگ به طور منقطع یا مداوم در گوش ها شنیده می شود. وزوز اغلب علامتی برای بیماری های گوش یا سایر بیماری ها است. برای اطلاعات بیشتر مقاله وزوز گوش را در سایت ما بخوانید.
پیر گوشی
کم شنوایی ناشی از بالا رفتن سن را اصطلاحا پرسبیکوز می نامند. تغییراتی که با پیر شدن در بدن اتفاق می افتد و با کاهش شنوایی در گوش ها بروز می کند. روند این بیماری در ابتدا با کاهش شنوایی در فرکانسهای بالا و بعد از آن در فرکانسهای متوسط و در نهایت فرکانسهای پایین است.
کم شنوایی ناشی از نویز
قرارگیری مداوم در محیط های شلوغ و صداهای بلند ، قدرت شنوایی را کاهش می دهد. این عارضه بیشتر در افرادی که در کارخانه ها مشغول به کار هستند و در موسیقی دان ها شایع است. امروزه با رونق انواع هدفون ها و هدست ها در میان جوانان و گوش دادن به انواع موسیقی ها با صدای بلند و نامتعارف، شاهد آسیب های جدی و بازگشت ناپذیری هستیم. برای جلوگیری از اینگونه آسیب ها، در محل کار بایستی از تجهیزات کاهنده صدا و محافظ های صوت استفاده شود و همچنین دوری از محیط های شلوغ و پر صدا و عدم استفاده از هدفون توصیه می شود.
کم شنوایی به علت اختلال عملکرد گوش
اختلال در عملکرد و یا آسیب به هر کدام از بخش های گوش انسان باعث بروز انواع مختلفی از کم شنوایی می شود. هر بخش از گوش وظیفه ویژه خود را دارد و در صورت عدم ایفای نقش خود در سیستم شنوایی نوع و میزان خاصی از کم شنوایی ایجاد می گردد. گوش اندامی حسی است و بخش زیادی از آگاهی انسان از محیط زندگی به دلیل وجود دو گوش است. توانایی شنیدن، جهت یابی و آگاهی از محیط به همراه توانایی تمرکز و استخراج اصوات از بین صداهای مزاحم همگی توسط گوش انجام می شود. با آسیب هر کدام از اجزای گوش (حتی بخش کوچکی ازسلولهای مویی) ، کم شنوایی و کاهش عملکرد های سیستم شنوایی رخ می دهد.
سمعک چگونه باعث شنوایی می شود؟
کم شنوایی یکی از مشکلات و بیماری های مربوط به گوش داخلی و خارجی است که عدم درمان به موقع آن مشکلات متعددی همچون مشکلات شناختی (فراموشی و آلزایمر)، اضطراب و افسردگی به همراه دارد. روش های درمانی متنوعی برای درمان و مقابله با این بیماری وجود دارد اما زمانی که روش های پزشکی نتواند کمکی به بیمار بکند در این صورت استفاده از سمعک پیشنهاد می شود.
سمعکها کم شنوایی را درمان نمیکنند، بلکه آنها با تقویت صدا باعث میشوند تا شما خیلی بهتر بشنوید و به شما این امکان را می دهند که راحت با دیگران ارتباط برقرار کنید.
وظیفه ی سمعک های شنوایی تشدید ارتعاشات صدایی وارد شده به گوش است. سلول های مویی موجود در گوش که هنوز دچار آسیب نشده اند ارتعاشات بزرگتر را تشخیص داده و آن ها را به سیگنال های عصبی تبدیل کرده که این سیگنال ها از مغز عبور می کنند. هرچه آسیب به سلول ها و تارهای مویی گوش فرد بیشتر باشد شدت کم شنوایی در فرد بیشتر خواهد بود و در نتیجه سمعک های شنوایی وظیفه ی مهم تری را بر عهده خواهند داشت ولی باید دانست که در این تقویت صداها محدودیت هایی نیز وجود دارد و اگر میزان آسیب به این سلول های مویی بیش از انداژه باشد حتی سمعک های شنوایی نیز کمکی در انتقال صداها و تبدیل آن ها به سیگنال های عصبی نخواهند کرد .